VN-expert roept landen op eind te maken aan kastendiscriminatie

Mauritaanse mensenrechtenactiviste Salimata Lam (rechts) en de Speciale VN-Rapporteur Rita Izsák-Ndiaye (links van haar) tijdens de VN-bijeenkomst

GENEVE, 17 maart 2016 -- Landen met een kastensysteem moeten dringend omvangrijke maatregelen nemen om kastendiscriminatie te bestrijden. Dit zegt de Speciale VN-Rapporteur inzake minderhedenvraagstukken, Rita Izsák-Ndiaye, in een nieuw rapport over de kwestie dat deze week gepubliceerd is. Het rapport werd op 15 maart gepresenteerd en besproken in de Mensenrechtenraad.

"Het probleem kastendiscriminatie heeft mij al sinds het begin van mijn mandaat geraakt. Het is onaanvaardbaar dat 260 miljoen mensen als minderwaardig worden beschouwd. Dit kunnen wij niet tolereren", zei de Speciale Rapporteur gisteren in een toelichting op het rapport tijdens een bijeenkomst 'minderheden en kastendiscriminatie' bij de VN-Mensenrechtenraad (HRC) in Genève.

Diep geworteld
Op de bijeenkomst kwamen deskundigen met betrekking tot landen met een kastensysteem in Azië, het Midden-Oosten, Afrika en Europa samen, waarbij het mondiale karakter van deze ernstige mensenrechtenkwestie werd belicht. Samen met Dalit-vertegenwoordigers uit heel Zuid-Azië onderzochten zij manieren om discriminatie op basis van kaste en afkomst uit te bannen die naar schatting 260 miljoen mensen over de hele wereld treft.

Twee sprekers in het bijzonder kwamen met indrukwekkende verhalen over de situaties in Jemen en Mauretanië, waar kastendiscriminatie diep geworteld blijft in de mentaliteit van de mensen en soms extreem gewelddadige vormen aan neemt, maar meestal wordt genegeerd door de overheden van die landen en door de buitenwereld.

"Kastendiscriminatie is een gif binnen de Mauritaanse samenleving. Er moet nodig campagne tegen gevoerd worden, en zeer strenge wetgeving die discriminatie van lagere kasten verbiedt", aldus Salimata Lam, coördinator van SOS-Esclaves, een organisatie die strijdt tegen kastenslavernij in Mauritanië.

Op weg naar VN Conventie
De bijeenkomst was een vervolg op de presentatie van het rapport van de Speciale Rapporteur over kaste en soortgelijke vormen van discriminatie, bij de Mensenrechtenraad op dinsdag. In dat rapport roept ze landen met een kastensysteem op wetgeving aan te nemen, bestaande wetten uit te voeren, te werken aan bewustwording van het probleem, nationale actieplannen ter bestrijding van kastendiscriminatie te ontwikkelen en "krachtige maatregelen" te nemen tegen kastengeweld tegen vrouwen en meisjes.

"Dit rapport is een erg moedige prestatie. Het wekt de hoop van miljoenen Dalits die onmenselijke vormen van discriminatie op basis van kaste, werk en afkomst ondergaan. Moge dit een stap zijn op weg naar een VN-Conventie inzake de uitbanning van kastendiscriminatie," zei Manjula Pradeep, directeur van de Indiase Dalit-rechtenorganisatie Navsarjan.

Lang verwaarloosd
Ook andere Dalit-rechtenactivisten uit Zuid-Azië zijn ingenomen met het rapport. Zij zijn het erover eens dat het een belangrijk instrument zal worden in hun strijd tegen kastendiscriminatie in hun eigen land.

Het rapport zal niet alleen een document zijn. We zullen het gebruiken voor lobbywerk, en het zal veel gewicht in de schaal leggen bij onze besprekingen met de nationale instanties voor mensenrechten", zegt Henri Tiphagne, toonaangevend Indiase mensenrechtenadvocaat en IDSN-bestuurslid.

Minority Rights Group, Human Rights Watch en IDSN hebben Ms. Izsàk-Ndiaye geprezen voor het aan de orde stellen van het belangrijke en lang verwaarloosde probleem van kastendiscriminatie.

Mijlpaal
"Wij denken dat dit rapport een belangrijke mijlpaal is in de geleidelijke erkenning door de VN en de internationale gemeenschap van de aanzienlijke schade veroorzaakt door mensenrechtenschendingen op basis van kaste," aldus de drie organisaties in een verklaring afgelegd bij de Mensenrechtenraad.

Tijdens het debat uitten verschillende landen hun krachtige steun voor de keuze van de Speciale Rapporteur voor een uitdagend onderwerp voor haar meest recente rapport. Velen namen kennis van de bijzondere kwetsbaarheid van vrouwen binnen een kastensysteem, anderen waren geschokt door de omvang van het probleem: Nigeria omschreef het aantal mensen blootgesteld aan kastendiscriminatie als ‘verbijsterend’.

Noorwegen ging kort in op de eventuele opneming van op kaste gebaseerde indicatoren in de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling. Zwitserland vroeg welke concrete stappen de Mensenrechtenraad zou kunnen nemen om landen met een kastensysteem te helpen en noemde het onaanvaardbaar dat "in 2016 nog een groot deel van de samenleving als minderwaardig en onmenselijk kan worden beschouwd."


Meer informatie:

• UN Expert calls on states to end caste discrimination (persbericht Human Rights Watch/Minority Rights Group/IDSN, 17 mrt 2016)
• Report of the Special Rapporteur on minority issues (UN-HRC, 28 jan 2016)
• Written statement submitted by the Human Rights Watch, a non-governmental organization in special consultative status (UN-HRC, 22 feb 2016)
• Human Rights Council holds interactive dialogue with Special Rapporteur on Minority Issues (OHCHR, 15 mrt 2016)