Dalit-journalisten voelen de angel van kastendiscriminatie

door: Ajaz Ashraf, Delhi


Dalit-journalisten zijn van mening dat kastendiscriminatie en tegenwerking tegen hen alomtegenwoordig is in de mainstream pers, zowel in de gedrukte als in de elektronische media Ze zeggen dat dit fenomeen meer optreedt in Hindi media en in andere talen dan in de Engelstalige media.

Dit was een van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek dat The Hoot, een website over de media, mij opdroeg te doen. Meer dan drie maanden interviewde ik studenten die op basis van quota voor Dalits werden toegelaten tot media-instituten en journalisten zijn of waren. Ik sprak ook met Dalits die direct werkzaam waren in de media. Van de 21 journalisten die er in toestemden met mij te spreken - er was ook een aanzienlijk aantal dat mijn verzoek om een uitwisseling afwees – spraken er 19 met naamvermelding, hetgeen duidt op een groeiend gevoel van vertrouwen onder hen over hun Dalit-identiteit.

Meer Dalits in de media
Het The Hoot onderzoek geeft aan dat het aantal Dalits in de mainstream pers is gegroeid in de afgelopen twee decennia, hoewel nog lang niet in dezelfde verhouding als hun landelijke populatie-aandeel van 15 procent; en meestal zijn ze neergestreken op de onderste treden van de hiërarchie bij kranten en TV stations. De meeste van de 21 die ik sprak verwezen ook naar hun kastengenoten werkzaam als journalisten elders in het land.
Deze groei – hoewel ontzettend klein – laat een wat betere situatie zien dan wat de oudgediende journalist BN Uniyal ondervond in 1996. In antwoord op een in Delhi gevestigde buitenlandse correspondent die een Dalit-journalist wilde spreken voor een artikel, nam Uniyal contact op met redacteuren en columnisten, en worstelde zich door de lijst met journalisten die waren geaccrediteerd bij het Ministerie van Informatie en Omroep. Hij slaagde er niet in om één Dalit-journalist te vinden. Zeventien jaar later was ik in staat om een twaalftal Dalit-journalisten te vinden, alleen al in Delhi.
Maar het optimisme als gevolg van het stijgende aantal Dalits in de pers wordt teniet gedaan door hun ervaringen in het vak. Van de 21 Dalit-journalisten die ik ontmoette hebben er 12 de journalistiek verlaten of zouden dat doen in het geval ze betere carrièremogelijkheden zouden krijgen. Kastendiscriminatie werd genoemd als de belangrijkste factor waarom Dalit-journalisten de media willen verlaten.

Bij Hindi media meer discriminatie
Discriminatie wordt in zijn meest ernstige vorm ervaren in Hindi media en de media in andere Indiase talen. Dalits die dubbelzinnige achternamen hebben, vaak aangenomen om hun kaste te verhullen, hebben meedogenloze ondervraging van hun hogere-kaste-collega’s op hun hals gehaald. Bij de openbaarmaking of identificatie van hun Dalit-identiteit meldden de meeste van de 21 journalisten dat ze intimidatie en hatelijke opmerkingen ondervonden, en evident geen kans maakten op promotie of loonsverhoging.
Naveen Kumar, bijvoorbeeld, was werkzaam als stagiair bij een eersteklas Hindi TV-zender, waar zijn baas hem lastig viel om zijn kaste openbaar te maken. Na Naveen's onthulling dat hij behoorde tot de Scheduled Caste van de Bairwa uit Rajasthan begon zijn baas hem aan te spreken met zijn kaste: "Bairwa doe dit, Bairwa doe dat". Toen Naveen bij het ochtendprogramma van de zender te werk werd gesteld, berispte zijn baas hem zelfs voor de kleinste fouten en gaf de schuld aan de onverbeterlijke eigenschappen van zijn kaste.
Sangh Priy Gautam, een Hindi-journalist in Agra, was ontzet toen hij, ontslagen in Meerut, een invloedrijke kennis benaderde om hem aan te bevelen bij een redacteur in Haryana. Binnen enkele uren ontving Sangh Priy een bericht met de vraag of hij een brahmaan was. Waarom wil je dat weten? vroeg Sangh Priy. De kennis antwoordde: de redacteur (in Haryana) is brahmaan, en hij wil een brahmaan aannemen.

Geen ‘vaderfiguren’
Dan is er Ashok Das, een van de 10 journalisten - van wie er acht brahmaan en een Bhumihar – die een Hindi dagblad had ingehuurd voor haar bureau in Aligarh vanwaar het een stadeditie wilde uitbrengen. Ashok merkte dat geen van de journalisten een kamer met hem wilde delen tot een sociaal meevoelende brahmaan aanbood hem op te nemen. Het was deze brahmaanse journalist die Ashok vertelde van de verwoede discussie tussen de anderen die hij had veroorzaakt op de dag dat hij zijn Dalit-identiteit aan de groep onthulde. In Hyderabad werd Chanti Kranti Kiran, Input Editor bij V6 News, binnen een paar dagen na de toetreding tot zijn eerste baan gevraagd wat zijn kaste was. In reactie op zijn antwoord zei zijn baas: "Je was aangenomen omdat we dachten dat je brahmaan was."
Hun ervaringen zijn buitengewoon tragisch omdat velen van hen enorme belemmeringen hebben overwonnen om bij de media te kunnen werken. Bijvoorbeeld, Santosh Valmiki, hoofdcorrespondent van Hindustan, Lucknow, heeft als kind zijn moeder begeleid toen ze de huizen langs ging om toiletten schoon te maken; hij ventte ook kranten om zijn studie te bekostigen. Ondanks zijn meer dan twee decennia ervaring betreurt hij het dat hij nog steeds correspondent is. "Beroepsgenoten jonger dan ik zijn al redacteur geworden," zei hij, aanvoerend dat relaties en ‘patronage’ belangrijk zijn om carrière te maken. Maar Dalits zijn slecht vertegenwoordigd in de media, en hebben daarom geen ‘vaderfiguur’ om op te vertrouwen, zei hij.

Eigen ervaring als inspiratiebron
Soms zet de wens om een ongelijke, onderdrukkende samenleving te veranderen Dalits er toe aan om in de media te gaan. Bijvoorbeeld, Ved Prakash, assistent-producent bij Total TV, besloot journalist te worden nadat hij in elkaar geslagen was door een bullebak van de hogere kaste in een dorp in Bihar waar hij in een school onderwees. De hogere-kaste-dorpelingen waren gepikeerd over een Dalit die hun kinderen onderwijs gaf.
Of neem Mallepalli Laxmaiah, een Telugu-columnist, wiens inspiratie te gaan werken bij de media had te maken met het feit zijn oom werd vermoord door hogere-kaste-landheren. In zijn jongere dagen als activist was Laxmaiah zelf opgepakt onder de draconische anti-terrorismewet (TADA). Ik ontmoette ook Satyendra Murli, nu werkzaam bij Hindustan Times, die er getuige van was dat zijn moeder en zus uit de dorpstempel gegooid werden. In veel opzichten worden Dalits erg teleurgesteld bij de ontdekking dat de Indiase media, die pretendeert progressief te zijn, een afspiegeling lijkt te zijn van de ongelijkheden in de maatschappij.
Gevallen van op kasten gebaseerde tegenwerking van Dalits in de Engelstalige media ontbraken in de verhalen van de meeste die daar werkzaam zijn, uitgezonderd het geval van een vrouwelijke journalist wiens baas intimiderend nieuwsgierig was naar haar kaste vanwege haar dubbelzinnige achternaam. Ongetwijfeld hebben sommige journalisten de Engelse media verlaten, maar dat was vooral op grond van betere salarissen elders.

Stereotypering van Dalits
Toch voelen journalisten in de Engels media, net als hun Hindi tegenhangers, zich in discussies diep beledigd door de kleinerende opmerkingen van hun collega's over Mayawati en andere Dalit-leiders. Hun tekortkomingen, beweerden zij, werden vaak afgeschilderd als gevolg van hun kaste, wat leidt tot stereotypering van Dalits. D Karthikeyan van The Hindu vertelde van dergelijke discussies op de redactie van het bureau van de krant in Madurai, tot dat onzinnig gebrabbel zo’n ergerlijk en zielig dieptepunt bereikte dat hij zich genoodzaakt voelde om een klacht in te dienen bij de baas, die een waarschuwing aan de ‘foute’ afdeling gaf.
Er is echter ook een ‘vraagfactor’ die Dalit-journalisten weglokt bij de media. De salarissen bij binnenkomst in de media zijn te laag voor hen om zich te handhaven in de steden, met name als zij andere leden van de uitgebreide familie moeten onderhouden die arm en niet goed opgeleid zijn. Vooral hun angst voor ontslag is groot omdat de meesten geen sterke economische basis hebben en niets hebben meegekregen van hun (voor)ouders.
Overheidsbanen daarentegen - de meest favoriete optie onder Dalits - zorgen voor een vaste baan , verzekeren tot bepaalde hoogte promotiekansen en beschermen hen tegen de negatieve gevolgen van discriminatie en tegenwerking van Dalits. Overheidsbanen stellen Dalits ook in staat te trouwen met een hogere inkomensgroepen in hun gemeenschap, waardoor ze sociaal in aanzien stijgen.

‘Hopeloos onderwijs’
Niet alle respondenten echter onderschreven de mening dat ze gediscrimineerd te worden. Ten minste één voormalige Dalit-journalist, Animesh Biswas, nu werkzaam bij een public relations bedrijf, vond dat Dalits de neiging hebben om "over hun achtergrond te praten zodra ze problemen ondervinden." Hij en een paar anderen gaven de schuld aan het hopeloze niveau van het onderwijs, waardoor Dalits niet de taalvaardigheid hebben waarvan de media verwacht dat ze die bezitten.
Het overweldigende gevoel onder Dalit-journalisten over de alom aanwezige vijandschap tegen hen zorgt er voor dat ze opnieuw nadenken over hun baan in de journalistiek. Hun nog steeds slechte vertegenwoordiging in de media heeft overigens ernstige gevolgen voor de berichtgeving. Volgens Telugu-columnist Mallepalli Laxmaiah wordt de berichtgeving in de media beheerst door vijf C's - Controverse, Criminaliteit, Cinema, Cricket en ‘Corporates’ (grote bedrijven). "Geweld tegen Dalits valt onder Criminaliteit en is daarmee gedekt. Alle andere aspecten van hun leven leveren geen stof voor een verhaal op", zei hij.

Misschien verklaart dit waarom de mainstream media uiteindelijk spreken tot - en over - de hogere kasten en de middenklasse van India.


Een meer uitgebreide (Engelstalige) versie van dit verhaal vindt u in drie delen op de website van The Hoot:
(1) “The untold story of Dalit journalists”
(2) “Caste on the campus”
(3) “Farewell to media dreams”

De Engelstalige versie van bovenstaand artikel (“Dalits in media feel the sting of caste discrimination”) vindt u hier.

Zie ook: "Ten Point suggestion for Congress Manifesto2014 On Dalits Media: Ensure Representation & space in the mainstream media".