Nepal – Vrouwen slachtoffer van vier vormen van discriminatie

Bron: Sankalpa – Women’s Alliance for Peace, Justice and Democracy

Hoewel het kastenstelsel sinds 1962 illegaal is in Nepal, is het nog steeds erg actief in het hele land. Het kastensysteem is stevig ingebed in de Nepalese cultuur, in een complexe structuur die moeilijk te ontwarren is.

Dalit-vrouwen in Nepal

Het kastensysteem combineert veel verschillende elementen die ongelijkheid en verschillen tussen etnische groepen in stand houden op basis van geboorterecht, etniciteit, beroep, macht en financiële middelen. Hoewel het gemakkelijk is voor het zogenaamde 'globale westen' om het kastenstelsel dat zo prominent in Azië aanwezig is te bekritiseren, bestaat in werkelijkheid ook in het westen een kastensysteem, doorgaans klasse genoemd, en ook gebaseerd op geboorte, etniciteit, beroep, macht en financiële middelen. Het is echter in het westen makkelijker de sociale klassenladder te beklimmen terwijl in Nepal geboorte je plaats in de samenleving bepaalt.

Dalits in Doti, West-Nepal
Een groep die worstelt om het kastenstigma van zich af te schudden zijn de Dalits, de zogenaamde 'onaanraakbare kaste', de belangrijkste slachtoffers van kastendiscriminatie. In het heuvelachtige district Doti, in West-Nepal, waar de alfabetiseringsgraad van volwassenen 42% is, worden sommige Dalit-vrouwen driemaal gediscrimineerd: ten eerste vanwege de Dalit-kaste, ten tweede omdat ze vrouw zijn en ten derde omdat hun families besmet zijn met HIV/AIDS.
Sashi Sob woont in Doti en is districtsvoorzitter van de Feminist Dalit Organisation (FEDO), een nationale organisatie opgericht in 1994 om "te strijden tegen kasten- en genderdiscriminatie en een eerlijke en rechtvaardige samenleving op te bouwen". FEDO is lid van Sankalpa, de Vrouwen Alliantie voor Vrede, Rechtvaardigheid en Democratie. Het heeft zichzelf omschreven als "Mission 50/50", wat betekent evenredige en representatieve participatie van vrouwen op alle niveaus van het vredesproces en alle staatsstructuren.

Mannen zoeken werk in India
Sashi constateert dat er een trend is van mannen die op zoek gaan naar werk buiten Doti in het buurland India. Lokale mannen migreren naar India voor seizoens- en lange-termijn-werk als arbeiders en bewakers. Tijdens hun werk in de grote steden van India bezoeken de Nepalese migranten de plaatselijke bordelen waarin ze worden blootgesteld aan seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals HIV. De migrerende werknemers zijn niet opgeleid en niet bekend met de gevaren waaraan zij zichzelf blootstellen. Daardoor lopen ze na hun terugkeer naar Doti het risico hun vrouwen ook te besmetten. Toen de mannen ziek werden geloofden ze dat hun voorouders boos op hen waren vanwege hun bezoek aan de bordelen en dat deze hen straften door hen ziek te maken, onbewust van het feit dat ze HIV hebben opgelopen. Het is niet gebruikelijk in Doti voor mensen om medische hulp te zoeken van gezondheidsposten en ziekenhuizen. Tegen de tijd dat ze wel medische hulp zoeken heeft HIV zich al ontwikkeld tot het dodelijke AIDS.

Tweede vrouw uit India
Sashi herinnert zich het verhaal van een Doti Dalit-man die migreerde naar Kerala, India, en daar een andere vrouw vond, die hij mee terugbracht naar Doti om die bij zijn eerste vrouw te voegen. Hij had HIV opgelopen tijdens het werk in India en had de ziekte aan zijn nieuwe Keralese vrouw doorgegeven; het was niet zeker dat hij HIV aan zijn eerste vrouw had doorgegeven, maar die kans is levensgroot. De arrogantie van het mee terugbrengen van een nieuwe vrouw is een goed voorbeeld van hoe sommige mannen tegen hun vrouw aankijken: met weinig respect. In een ander verhaal sprak Sashi van een Doti-vrouw, die, nadat haar man was overleden aan AIDS, werd beschuldigd werd van het doden van haar man. Pas na tussenkomst van gemeenschapsbemiddelaars was men in staat om de familie van de werkelijke oorzaak van de dood van de man te overtuigen.

Geen land en geen werk
De meerderheid van de mannen uit Doti die migreren naar India zijn Dalit, ze hebben vaak geen eigen grond hebben waar ze de kost mee kunnen verdienen en ook hun zogenaamde kaste beperkt hun kansen op werk. Van de ongeveer 800 mensen die zijn geďnfecteerd met HIV en AIDS in Doti is ongeveer tweederde Dalit. Voor Dalit-vrouwen wiens mannen stierven aan AIDS voegt dat een vierde laag van discriminatie toe, dat wil zeggen: het zijn weduwen.
Sashi Sob meent dat als er meer kans op werk is voor mannen in Doti, ze niet zouden hoeven te migreren naar India voor werk. En als er meer bewustwording over veilig vrijen en medische behandeling voor HIV zou zijn, dan zou het risico op infectie verminderen. Ze sprak niet over het feit dat mannen overspel plegen door seks met prostituees in de bordelen. Misschien is dat als normaal gedrag geaccepteerd in Nepal, hoewel het een ander verhaal zou zijn als het de vrouwen zouden zijn die overspel pleegden. Nog een andere mogelijkheid voor discriminatie.